Τις τελευταίες δεκαετίες, ένα τεράστιο ερευνητικό έργο έδειξε ότι οι εργασιακές αξίες ανήκουν στις σημαντικότερες επιρροές που οδηγούν τους ανθρώπους σε διαφορετικά επαγγέλματα.
Εκτός από την επαγγελματική επιλογή, οι εργασιακές αξίες έχουν συνδεθεί με την αξιολόγηση αποφάσεων και δράσεων, την ικανοποίηση από την εργασία και τη ζωή, το κίνητρο για εργασία και τη δέσμευση σε αυτήν, ενώ επηρεάζουν τους τρόπους συσχέτισης με έναν οργανισμό και τις δυναμικές της ομάδας. Επίσης οι αξίες συνδέονται με την απόδοση στην εργασία και τα μελλοντικά επιτεύγματα ή τις αμοιβές!
Ας δούμε έναν βιολόγο π.χ. που του αρέσει η δουλειά του αλλά ταυτόχρονα έχει μεγάλη αξία για αυτόν η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους.
Εύκολα καταλαβαίνουμε ότι αφού τον ενδιαφέρει η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους δύσκολα θα μπορέσει να αποδώσει σε ένα ερευνητικό εργαστήριο απομονωμένος. Θα απέδιδε όμως εξαιρετικά στη διδασκαλία ή στις πωλήσεις ειδών που σχετίζονται με προϊόντα σχετικά με το αντικείμενό του.
Επίσης οι εργασιακές αξίες λειτουργούν ως οδηγός στη διάρκεια διαφόρων φάσεων της επαγγελματικής ανάπτυξης και πορείας του ατόμου, από την επαγγελματική επιλογή και αναζήτηση εργασίας ως την διαχείριση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων αυτών.
Ας δούμε πάλι κάποιον που έχει υψηλά στο αξιακό του σύστημα τον χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους του. Αυτός ο άνθρωπος θα είναι δυστυχής αν η δουλειά του, του επιβάλλει συνεχή ταξίδια μακριά από το σπίτι του. Ήταν
σωστή η απόφαση από μέρους του να δεχθεί μια τέτοια θέση; Άραγε η εταιρεία του το γνωρίζει αυτό; Αν το γνώριζε μήπως θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητές του σε άλλο πόστο;
Τι σημαίνει όμως ο όρος «επαγγελματικές αξίες»;
Εργασιακές αξίες είναι οι πεποιθήσεις ενός ατόμου σχετικά με την επιθυμία του με ορισμένες πτυχές της εργασίας (π.χ. πληρωμή, αυτονομία, εργασιακές συνθήκες) και το είδος των ανταμοιβών/ αποτελεσμάτων που επιθυμεί το άτομο να πετύχει μέσω της εργασίας (π.χ. επιτεύγματα, κύρος, εκπλήρωση κ.λπ.).
Οι εργασιακές αξίες απαντούν στο ερώτημα του τί είναι σημαντικό να υπάρχει στην επαγγελματική ζωή του κάθε ατόμου.
Υπάρχουν οι εξωτερικές και οι εσωτερικές αξίες.
Εξωτερικές αξίες είναι αυτές που αναφέρονται στις υλικές ανταμοιβές μιας εργασίας, όπως ένας καλός μισθός ή η εργασιακή ασφάλεια.
Εσωτερικές αξίες είναι αυτές που αναφέρονται στη σημαντικότητα που δίνουν τα άτομα στις άυλες ανταμοιβές που προέρχονται από τη φύση της εργασίας, όπως είναι το ενδιαφέρον, οι ευκαιρίες για αυτό - έκφραση και μάθηση. Οι εσωτερικές αξίες αποδυναμώνονται με την εργασία σε μια δουλειά που δεν σχετίζεται με τα επαγγελματικά σχέδια του ατόμου.
Μερικές από τις αξίες που είναι σημαντικές για το κάθε άτομο είναι οι ακόλουθες: Επαγγελματική σταθερότητα, κύρος - γόητρο, υψηλές αποδοχές, υψηλοί στόχοι, ευκαιρίες για εξέλιξη, συχνή αλλαγή δραστηριοτήτων, δημιουργικότητα, διαπροσωπικές σχέσεις, ηγετική θέση, χειρωνακτική δραστηριότητα, πνευματική δραστηριότητα, ελεύθερος χρόνος, αλτρουισμός κ.λπ.
Πολλοί εργαζόμενοι χάνονται στη προσπάθεια για το κυνήγι καλύτερων αμοιβών, σε ανέφικτες επιδόσεις, σε «προφητείες ειδικών», στην γνώμη των «σημαντικών άλλων» και παραβλέπουν ή ξεχνούν τον εαυτό τους. Τι τους αρέσει, τί είναι σημαντικό για αυτούς, τί θα τους έκανε να νιώσουν ικανοποίηση. Τι μπορούν ν αντέξουν και τι να ανεχθούν στην εργασία τους.
Επίσης ξεχνούν τι ήταν αυτό που τους γοήτευε περισσότερο σε μια δουλειά.
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα προκύπτουν από τη γνώση και συνειδητοποίηση των Αξιών που έχουν αναπτύξει στη ζωή τους.
Είναι πολύ σημαντικό για τον εργαζόμενο να έχει ξεκάθαρες αξίες, να τις κάνει γνώμονα στις επιλογές του και να καθοδηγούν τα βήματά του.
Ο εργαζόμενος που δεν ακολουθεί τις αξίες του, έρχεται σε μεγάλη κόντρα με τον εαυτό του και αυτό καταλήγει σε κακή επαγγελματική εξέλιξη, αλλά και προσωπική καταρράκωση.
Όμως πρέπει να ευαισθητοποιηθούν οι εταιρείες και οι οργανισμοί ούτως ώστε να μπορούν οι εργαζόμενοι να εργάζονται σε θέσεις όπου είναι σύμφωνες με τις αξίες τους, γιατί τότε θα είναι αποδοτικότεροι.
Εμείς στην About Career, δίνουμε μεγάλη σημασία στην καταγραφή των επαγγελματικών αξιών του κάθε ατόμου. Με ποσοτική έρευνα (χρήση ψυχομετρικών εργαλείων) και με ποιοτική έρευνα (κατευθυνόμενη συζήτηση), έρχονται στην επιφάνεια οι προσωπικές αξίες του κάθε ατόμου. Με αυτόν τον τρόπο επαναπροσδιορίζεται το άτομο και ανακατευθύνεται σε λύσεις που του ταιριάζουν περισσότερο, που είναι εφικτές και το κάνουν ευτυχισμένο και πλήρη.
Παπαγιαννάκη Ανδρομάχη
Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού
About Career.
